Γράφτηκε από τον Τάσο Δούση για το περιοδικό Pressing που κυκλοφόρησε στις 23 Αυγούστου
Δεν ξέρω αν το γνωρίζετε, αλλά η λέξη «φιλότιμο» δεν υπάρχει σε καμιά άλλη ξένη γλώσσα στον κόσμο. Είναι μια καθαρά ελληνική λέξη, που έχει να κάνει με την ανάγκη του Έλληνα να δείξει ότι, παρά τα προβλήματα, τη φτώχεια, την ανέχεια, αυτός παραμένει πάντα με το κούτελο καθαρό, διατηρώντας τουλάχιστον την τιμή του. Έχω την εντύπωση με αυτά που βλέπω τον τελευταίο καιρό, ότι δυστυχώς το φιλότιμο πλέον είναι κάτι σαν ...
ένα σπάνιο φυτό, ένας σπάνιος πολύτιμος λίθος που τον συναντάς πλέον κυρίως στις κοινωνικές τάξεις που βρίσκονται στην κατώτερη διαστρωμάτωση. Διότι διαπιστώνω ότι αυτό που λέμε αστική τάξη στην Ελλάδα, νομενκλατούρα, πολιτική εξουσία, επιχειρηματικό κατεστημένο έχουν χάσει το φιλότιμό τους.
Είμαι σε νησί των Κυκλάδων και τρώω μαζί με την οικογένειά μου σε παραλιακό εστιατόριο. Δίπλα μου ακριβώς σκάει συν γυναιξί και τέκνοις πολύ γνωστός εκδότης που έχει τους εργαζομένους του απλήρωτους τρεις μήνες! Μεταξύ μας, το γεγονός αυτό το θεώρησα φυσιολογικό. Ούτε ο πρώτος ήταν, ούτε ο τελευταίος που, ενώ έχει τον κόσμο απλήρωτο, αυτός κάνει χαλαρά τις διακοπές του στο αγαπημένο του νησί. Την ίδια στιγμή μπαίνει στο εστιατόριο ένας από τους παλιούς και καλούς δημοσιογράφους μαζί με τις κόρες του και τους γαμπρούς του. Η μια του κόρη δεν ήταν εκεί, γιατί, όπως μας εκμυστηρεύτηκε, είναι από τους απλήρωτους που δουλεύουν στον εκδότη, ο οποίος αραχτός με την οικογένειά του απολάμβανε τις μακαρονάδες του στο διπλανό τραπέζι. Η κοπέλα, διευθυντικό στέλεχος στη συγκεκριμένο εταιρεία, δεν είχε τα χρήματα να πάει φέτος διακοπές.
Και τώρα σας ρωτάω: αυτός ο πατέρας θα είχε άδικο να εκσφενδονίσει τις πέννες α λα αραμπιάτα στη μούρη του εκδότη-επιχειρηματία; Οι απόψεις διίστανται. Εγώ υποστήριζα ότι θα έπρεπε να το κάνει και να του ρίξει και πέντε μπινελίκια και η σύντροφός μου υποστήριζε ότι ο άνθρωπος με την αξιοπρεπή στάση του έδειξε ανωτερότητα κι επίπεδο.
Ρε, να το χέσω το επίπεδο και την αξιοπρέπεια όταν ο άλλος που έχω απέναντι μου είναι γαϊδούρι ξεσαμάρωτο. Γιατί ο εκδότης-λαμόγιο που έχει απλήρωτο το προσωπικό κάνει χλιδάτες διακοπές; Πώς περπατάει στα σοκάκια και κάνει μπάνιο στις παραλίες, όταν γνωρίζει ότι οι εργαζόμενοι του δεν μπορούν να πάνε διακοπές; Πού στο γερο-διάολο είναι το φιλότιμό του, η ηθική κι η αξιοπρέπεια του συγκεκριμένου επιχειρηματία-εκδότη; Γιατί κύριε, προκαλείς; Γιατί, κύριε, δεν κρατάς τα προσχήματα; Γιατί δεν δείχνεις τη συμπαράστασή σου με έμμεσο τρόπο στους απλήρωτους εργαζομένους σου; Γιατί, ρε καθοίκι, δεν κάθεσαι στο σπίτι σου ή γιατί δεν πας κάπου αλλού για διακοπές, εκτός Ελλάδας, για να μην πέσεις μούρη-μούρη με κάποιον απολυμένο ή απλήρωτο; Άρα, κύριοι, είστε αφιλότιμοι. Είστε αλαζόνες του πλούτου και της εκλεκτικής διαβίωσής σας. Έχω προσωπική φίλη επιχειρηματία-ξενοδόχο που έμεινε δύο χρόνια μέσα στο σπίτι της από τη στενοχώρια της που δεν είχε η μάνα της, ιδιοκτήτρια των ξενοδοχείων, να πληρώσει εργαζομένους και προμηθευτές. Η φίλη μου έπαθε καρκίνο, πήγε στην Αμερική να χειρουργηθεί και σώθηκε στο παρά κάτι. Ναι ρε, αυτή η επιχειρηματίας έχει φιλότιμο, έχει τσίπα κι ανθρωπιά.
Δεν λέω, άνθρωπος είσαι κι όταν επιχειρείς, έχεις ρίσκο και μπορεί να αποτύχεις. Τι σου φταίνε, ρε, οι εργαζόμενοι; Δείξει ανθρωπιά. Πλήρωσέ τους και φαλίρισε και δέσε μια πέτρα στο λαιμό σου και φούνταρε αν θέλεις. Αν δεν σε κρατούν τα πόδια σου στην κοινωνία. Εσείς, δυστυχώς, οδηγείτε τον κόσμο σε εξαθλίωση και μετά κάνετε πάρτι στις βίλες σας. Δεν θα έγραφα αυτό το ρεπορτάζ ποτέ, αν ο ίδιος δεν βρισκόμουν μάρτυρας τέτοιων αισχρών φαινομένων κατά τη διάρκεια των διακοπών μου. Δεν είναι μόνο ένα και δυο τα περιστατικά. Είναι δεκάδες. Κι όταν το συζητάω, πολλοί φίλοι μού λένε «ποιος έχασε το φιλότιμο να το βρουν αυτοί»;
